Neurorehabilitacja- co powinieneś o niej wiedzieć?
Dziś chciałabym przybliżyć pojęcie neurorehabilitacji. Tekst jest dość długi, gdyż zdecydowałam się go oprzeć na naukowych publikacjach. Zachęcam jednak do zapoznania się z nim w całości.
Neurorehabilitacja jest jedną z najprężniej rozwijających się gałęzi rehabilitacji, która wykorzystuje najnowsze osiągnięcia technologiczne do przywracania lub rozwijania różnych funkcji pacjenta, głównie:
• poznawczych (np. pamięć, koncentracja, spostrzegawczość, uwaga)
• motorycznych (koordynacja ruchową, prawidłowy czas reakcji, precyzja ruchów).
Jak sama nazwa wskazuje neurorehabilitacja, zajmuje się rehabilitacją chorych z uszkodzeniem układu nerwowego. Inaczej mówiąc: skierowana jest do pacjentów z jego dysfunkcjami. Choroby układu nerwowego mogą dotyczyć jego części ośrodkowej (urazy, guzy, udary, padaczka, zespoły otępienne, neuroinfekcje, wady rozwojowe) lub obwodowej (uszkodzenia, zapalenia nerwów, zespoły korzeniowe, polineuropatie). Są też takie schorzenia neurologiczne, w których dochodzi jednocześnie do uszkodzeń części ośrodkowej i do zmian „na obwodzie”. Tak się dzieje w chorobach demielinizacyjnych, np. w stwardnieniu rozsianym. Są wreszcie schorzenia, które wybiórczo dotyczą rdzenia kręgowego.
Główne cele neurorehabilitacji można określić powszechnie znanym w medycynie akronimem (skrótem) PZUZ: przywrócić, zaadaptować, utrzymać, zapobiegać. Czyli inaczej mówiąc, głównym celem rehabilitacji neurologicznej jest przywrócenie wszystkich utraconych funkcji. Jeżeli nie jest to możliwe musimy pomóc pacjentowi się zaadaptować, czyli opracować inne strategie ruchowe, aby mógł swobodnie funkcjonować w swoim środowisku mimo powstałych ograniczeń. Jeśli tego nie uczynimy, może dojść do wykształcenia się szkodliwych dla sprawności wzorców kompensacyjnych. Jeśli i zaadoptowanie nie jest możliwe, działania neurorehabilitanta powinny być ukierunkowane na podtrzymywanie tych funkcji, które pozostały. Czyli zapobiegamy pogorszeniu. Szczególnie ważne jest to w przypadku postępujących chorób neurologicznych.
Badania naukowe dowodzą, iż ludzki mózg posiada niesamowitą zdolność do regeneracji. Proces ten określany jest mianem neuroplastyczności. Ta wyjątkowa zdolność mózgu do regeneracji i odzyskiwania utraconych funkcji, stwarza nieocenioną szansę dla ogromnej liczby pacjentów na poprawę swojego funkcjonowania oraz na niezależność od osób trzecich. Przy odpowiedniej stymulacji, mózg jest w stanie przeorganizować się po przebytym urazie (na przykład po udarze). Powstają nowe połączenia nerwowe, zdrowe neurony mogą przejmować funkcje tych zniszczonych. Od przebiegu tego procesu- reorganizacji neuronalnej, zależy czy i w jakim stopniu pacjent odzyska sprawność. Aby mogło dojść do wykorzystania istniejącego w mózgu potencjału regeneracyjnego, muszą jednak zostać spełnione odpowiednie warunki, tj. intensywność terapii, czas jaki upłynął od zachorowania, odpowiednio dobrany poziom aktywności. Początkowy okres choroby (czyli pierwsze 6 miesięcy do 1 roku) stanowi największy potencjał naprawczy mózgu i zdecydowanie rekomendowane jest zmaksymalizowanie wysiłku pacjenta właśnie w tym czasie. Należy jednak podkreślić, że proces plastyczności nie podlega z czasem zahamowaniu. Pozwala to optymistycznie patrzeć w przyszłość chorym będącym nawet kilka czy kilkanaście lat od zachorowania. Zmianie ulega jedynie tempo i stopień wymaganej intensywności stymulacji, aby ten proces aktywować.
Dotychczas przeprowadzone badania pokazują skuteczność i potrzebę stosowania nowoczesnych metod stosowanych w neuroterapii. Skuteczność komputerowych systemów do ćwiczenia funkcji poznawczych badacze potwierdzają , m.in. w takich badaniach:
• pamięci (Mahncke i wsp. 2006),
• pamięci operacyjnej i uwagi (Brehmer i wsp. 2012),
• szybkości przetwarzania informacji (Edwards i wsp. 2012),
• funkcji wykonawczych
• rehabilitacji pamięci, uwagi oraz szybkości przetwarzania informacji (Smith i wsp. 2009) – jedno z największych badań klinicznych, które przeprowadzono do tej, a które pory wykazało skuteczność skomputeryzowanych ćwiczeń w rehabilitacji funkcji poznawczych.
Osobiście uważam, iż innowacyjne produkty takie, jak m.in. C-eye to przyszłość i nadzieja dla tych, którym dotychczasowe formy leczenia nie były w stanie pomóc. Innowacyjna, skuteczna rehabilitacja, powinna wiec się skupiać nie tylko na przywracaniu sprawności ruchowej na poziomie układu szkieletowego, ale także na wyższym, neuronalnym poziomie, co pozwala na szybszą i skuteczniejszą poprawę sprawności.
C-eye pozwala również na komunikację z pacjentem niemówiącym, na usłyszenie przez nas, osoby wokół jego potrzeb. Próbka pracy z Wojciechem Tomaszewskim.
Film pochodzi ze strony Charytatywne Akcje dla Wojtka
Więcej można poczytać na stronie NASZCZYT.COM
Literatura:
S. Lennon, M. Stokes, A. Kwolek, Fizjoterapia w rehabilitacji neurologicznej, 2009 s. 50 S.
Lennon, The theoretical basis of neurological physiotherapy, London 2004, s. 367-378 G.
Kwakkel, B. Kollen, E. Lindemann, Understanding the pattern of functional recovery after stroke, Restorative Neurology & Neuroscience 22, s. 281 – 299.
Principles of Experience-Dependent Neural Plasticity: Implications for Rehabilitation after Brain Damage Kleim, Jeffrey A.; Jones, Theresa A.; Journal of Speech, Language & Hearing Research; Feb2008, Vol.51 Issue 1.
Erickson, K. I., Prakash, R. S., Voss, M. W., Chaddock, L., Hu, L., Morris, K. S., … Kramer, A. F. (2009). Aerobic fitness is associated with hippocampal volume in elderly humans. Hippocampus, 19(10), 1030-1039
Yavuzer, G., Senel, A., Atay, M. B., Stam, H. J. (2008). ”Playstation eyetoy games”improve upper extremity-related motor functioning in subacute stroke: a randomized controlled clinical trial. European journal of physical and rehabilitation medicine, 44(3), 237-244.
Opara, J., Rycerski, W., Szczygieł, J., Mazurek, J., Wardejn, E. (2015). Innovative application of virtual reality to advance mirror therapy in paretic upper limb after stroke. International Journal of Therapy & Rehabilitation, 22, S3-S3.